Cá lăng có tên khoa học là Bagridae. Dòng cá lăng thuộc họ của dòng cá da trơn có xuất xứ từ khu vực châu Phi và châu Á. Theo như thống kê, trên toàn thế giới cá da trơn bao gồm 245 loài với đầy đủ kích thước và hình dạng. Trong đó, cá lăng được xếp vào loại cá lớn trong dòng cá da trơn, do đó chúng được con người sử dụng làm thực phẩm bởi độ thơm ngon cũng như hàm lượng chất dinh dưỡng có trong thịt cá. Ở hầu hết mọi nơi trên thế giới, mọi người đều rất ưa chuộng các món ăn được chế biến từ cá lăng.

Ở vùng đất Sơn Hà – nơi mây phủ đỉnh đồi và suối mát uốn lượn quanh bản làng – đồng bào Hrê từ bao đời nay đã có những cách sống chan hòa với thiên nhiên, từ săn bắt, trồng trọt đến việc bảo quản thực phẩm. Giữa điều kiện thiếu thốn về phương tiện bảo quản hiện đại, giàn bếp – nơi luôn rực hồng lửa củi trong mỗi gian nhà sàn – đã trở thành không gian đặc biệt, không chỉ để nấu nướng mà còn để gìn giữ nguồn lương thực quý giá.

Từ cá, thịt cho đến các loại củ quả, mọi thứ đều được gác lên giàn bếp – cách trần bếp khoảng một mét – nơi khói bếp âm ỉ tỏa ra ngày đêm. Khói giúp sấy khô thực phẩm từ từ, khử khuẩn tự nhiên, giữ được lâu và đặc biệt tạo nên hương vị khói bếp đặc trưng, không thể nhầm lẫn – thứ hương thơm đã trở thành “chữ ký” của ẩm thực miền núi. Truyền thống đó không chỉ là cách sống, mà còn là một kho báu văn hóa ẩm thực của dân tộc Hrê.